Водгукі на вершы беларускіх паэтаў

Нарадзіўся 6 лютага 1914 г. у мястэчку Саматэвічы Касцюковіцкага раена на Магілушчыне. Бацькі былі настаўнікамі. Рана абудзілася ў хлапчука цікавасць да літаратуры і пачался дружба з кнігаю. Асаблівай увагай, любоўю і прызнаннем карысталіся Пушкін і Лермантаў. Паэма Лермантава "Мцырі” дапамагла зразумець вялікую чарадзейную сілу мастацкага слова. У 1926г Клімавіцкая акруговая газета "Наш працаўнік” друкуе першы верш А. К. А праз год газета "Магілеўскі селянін” змяшчае каля дзясятка яго вершаў, а адзін трапляе ў газету "Беларуская веска. “ У 1928г. пасля семігодкі едзе вучыцца ў Мсціслаўскі педтэхнікум. Мсціслаў адыграў нямалую ролю ў літарат. лесе. У 1929 г. едзе ў Мінск. У 1930г. выходзіць з друку першы сборнік вершаў "Росквіт зямлі". У пачатку наступнага года паэт заканчвае паэмы "Крыўда” — пра антынародны характар імперіалістычнай вайны, якая пачалася ў год яго нараджэння. У 1931-1933гг. вучыцца на літаратурным факультэце Мінскага педінстытута. Выдаюцца новыя кнігі з вершамі і паэмамі "Па песню, па сонца", "Медзі дождж", "Мы жывем на граніцы". У 1940г. выйшла першя кніга ў перакладзе на рускую мову "Дубрава". Пачалася Вял. Айчын. вайна. Паэт дабраўся да Оршы. Працуе ў газеце "Знамя Саветаў". Піша вершы — "Ліет з палону", "Над брацкай магілай", "Балада аб 4 заложніках". У жніўні і верасні 1942 г. у цяжкіх франтавых умовах напісаў паэму "Сцяг брігады". Вялікім здабыткам у бел. паэзію ўвайшла пасляваен. творчасць. Паэмы "Новае рэчышча", "Толькі ўперад", вершаваная аповесць "Грозная пушча", зборнік "Камуністы” і "Новая кніга", пераклады твораў Пушкіна, Лермантава, Ясеніна. А. К. двойчы ўдастоены Дзяржаўн. прэміі СССР, у 1946г. за паэму "Сцяг брыгады", у 1949г. за "Новае рэчышча". У 1968 г. прысвоена званне народнага паэта БССР.
Пачанаў А. К. з традыцыйных матываў прырода-апісальнай лірыкі. Паэту трэба было навучыцца пісаць па-свойму, знайсці адметную мастацкую манеру, выпрацаваць свой погляд на свет, падзеі, людзей. А. К. імкнуўся, каб яго верш быў "востры як штык” і "глыбо кі як плуг". Поспех А. К. прынеслі вершы пад назвай "Юнацкі свет” (1938-1940). З даваенных твораў значны след у творчасці пакінулі паэмы "Баранаў Васіль", "У зяленай дуброве". Першая ўслаўляла мужнасць абаронцаў свяшчэнных рубяжоў Радзімы, другая расказала пра людзей калгаснай вескі, пра іх духоўны свет, мары. Найбольшы поспех прынесла паэма "Хлопцы апошняй вайны” (1940). А. К. паказваў сябе паэтам-наватарам. Ен шукаў новыя мастацкія сродкі. Верш "Мая Бесядзь” (1940) — паэт асэнсоўвае свае месца ў літаратуры, вызначае свае ідэйна-мастацкія прынцыпы, ставіць задачы на будучае, выпрацоўвае адметныя мастацкія манеры. “ Плыла, цалавалась хмарка з зямлей". Алегарычны вобраз хмары дае паставу гаварыць пра творчыя прынцыпы паэта. Асабліва вершы падводзілі вынікі ранняй творчасці паэта, вызначалі праграму на будучае, кірунак далейшых пошукаў. Песню А. К. ваен. гадоў не ўявіш інакшай, як у армейскім шынялі, з поўнай ваен. выкладкай. У вершах паэта ваен. пары "ранай крывавай родныя селы дыміліся і гарады”. Верш "Балада аб 4 заложніках", у якой расказваецца пра вялікае гора адважнага партызанскага камандзіра Бацькі Міная. Яго дзяцей, сястру фашысты ўзялі ў якасці заложнікаў. Эпізод суровага франтавога жыцця, поўнага небяспек і вялікіх ахвяр, узнаўляе А. К. у вершы "Пад брацкай магілай” (1942). Пасля бою воіны хаваюць сваіх баявых таварышаў.
У першыя пасляваенныя гады А. К. піша пра аднаўленне і будаўніцтва, як на руіны зноў вяртаецца жыцце. Паэт часцей звяртаецца да жанру балады, якая дае магчымасць рабіць вялікія філасофскія абагульненні. Няма такой сілы, якая магла б адолець чалавечую мару пра шчасце на зямлі — галоўная думка "Балады пра вока". А. К. адкрывае новыя магчымасці сваей паэзіі. Звяртаецца да верша публіцыстычнага. Пра што б ні пісаў А. К. — пра космас, далкія планеты, пра лес жыцця на зямлі, пра падзеі вайны, ен заўседы паслядоўна адстойвае светапогляд савецкага чалавека, яго ідэйныя прынцыпы. Сярод яго твораў нямала вершаў, прысвечных тэме "аб месцы паэта ў рабочым страі". “ Спакойнага шчасця не зычу нікому” (1960) — філасофскае абагульненне пазіранняу паэта над сэнсам жыцця. У вершы раскрыта важная пазіцыя чалавека-стваральніка, які заўседы імкнецца наперад, у новыя далі. А. К. многа сіл аддае мастацкаму перакладу. У перакладах выдадзены творы Шаўчэнкі, Лермантава, Ясеніна, Пушкіна "Яугеній Анегін". Сваімі перакладамі мацуе творчую садружнасць белар. літаратры з літаратурамі іншых народаў. За пераклады кніг А. К. прысуджана Дзяржаўн. прэмія БССР імя Янкі Купалы.
Поспех А. К. прынес зборнік вершаў "Юнацкі свет” (1938-1940). У ім паэт глядзіць на свет вачыма сваіх маладых герояу. Яны працуюць, дружаць, думаюць пра будучыню. “ Воблака", "Ельнік", "Бюро даведак". У ранняй творчасі А. К. паўстае чалавек з яго штодзеннымі клопатамі і пачуццямі, светлымі юнацкімі парываннямі. Галоўны матыў зборніка "Мы жывем на граніце” — воінская пільнасць ва ўмовах вайны. Непераможны савецкі народ — ідэя паэмы "Хлопцы апошняй вайны” (1940). Творы, напісаныя А. К. у гады Вялікай Айчыннай вайны — паэма "Сцяг брыгады", "Прыгоды цымбал", вершы "Над брацкай магілай", "Балада аб 4 заложніках", "Ліст з палону” — належаць да лепшых узораў савецкай паэзіі. Мужная непахіснасць, гарачы патрыятызм, душэўны боль за тых, хто трапіў у фаш. няволю — вось галоўныя тэмы гэтых твораў. Верш "Мая Бесядзь". Пад ім стаіць дзве даты (1940-1946); быў ранні варыянт. Пазней паэт пераглядзеў тэкст. Гэты твор нечым дарагі аўтару. Верш мае праграмнае значэнне. У ім паэт выказвае свае адносіны да творчасці, да жыця, да свету. У аснову верша пакладзна на родная легенда пра Каню. У той час, як усе птушкі працавалі, адносілі ў бор выкапаную зямлю, Каня гуляла ды мыла іх здзекамі". Птушкі за гэта паслалі ей вечны праклен. Паэт ставіць сабе на месца птушак — настойчых, упартых, сціплых. і працістаўляе сваю працу, свае імкненні праводзінам "Аматараў легкай славы", якія нагадваюць Каню з лягенды. Як і працавітыя птушкі, ен не заспакоіцца, пакуль не закончыць пачатай справы, "будзе капаць рэчышча ўласнай ракі". Не хоча пераацэньваць свае магчымасці. Паэт прытрымліваецца сваіх прынцыаў. У гады В. А. вайны А. К. дасягнуў сапраўднай сталасці. Паэт мае схільнасць да жанру балады ("Балада аб 4 заложніках", "Балада пра вока"). Цяжкія выпарбаванні, якія выпалі на долю савецкіх людзей у гады В. А. вайны, паэт паказаў у вершы "Над брацкай магілай". Пахаванне забітых савецкіх воінаў — галоўны змест верша. У вершы гучыць смутак, душэўны боль, глыбокае пачуцце мужч. гора. Чалавеч. перажыванні з'яуляюцца высоімі грамадзянскімі пачуцямі. Героем верша з'яуляецца воін-беларус. Яго вачыма ўспрымаюцца падзеі. Цыкл вершаў "Новая кніга” А. К., напісаных у 60-е вызначаецца філасофскім зместам. Роздум і шырокія абагульненні — характэрныя рысы лірікі гэтага часу ў вершы "спакойнага шчасця не зычу ніко-
му” усяго 12 радкоў (1961). Гэта верш-споведзь. Паэт не прымае спакойнага шчасця, якім жыве абывацель. Свой погляд паэт высказвае ў пачатку верша, дае абагульненні пазіранняу над сэнсам жыцця. У вершы раскрыта пазіцыя чалавека-стваральніка, які заўседы імкнецца наперад, каб дасягнуць мэты, трэба актыўна змагацца за яе; шчасце не прыходзіць само. У вершы "Я хаце абавязаны прапіскай” (1963) — тут словам цесна, а думкам прасторна. і страфа пабудавана на канкрэтных дэталях быту. Перад чытачом праходзіць маленства лірычнага героя, "рэчы, што акружалі яго” Калыска, лыжка, гліняная міска – усе гэта роднае і блізкае. Пачатак верша гучыць як сыноўняя ўдзячнасць роднаму куту. Але вось пачалася вайна. Для лірычн. героя надыходзіць момант падцвердзіць сваю вернасць і адданасць маці, народу, Радзіме. Біягра фія аднаго чалавека ўліваецца ў біяграфію ўсяго народа. Апошняя страфа верша — адкрыты публіц. зварот ад імя былога воіна.