Водгукі на вершы беларускіх паэтаў

Патрыятычная тэматыка ў творчасці Я. Купалы займае галоўнае месца. Лепшыя вершы дарэвалюцыйнага часу і творы, напісаныя ў савецкі час, прысвечаны радзіме і родным мясцінам, гісторыі і сучаснасці. Яны паэтызуюць прыгажосць прыроды, годнасць і духоўнае багацце чалавека працы.

Праўда, эмацыянальны лад патрыятычнай лірыкі савецкага часу значна адрозніваецца ад вершаў дарэвалюцыйных. У паслякастрычніцкі перыяд у вершах паэта пераважае настрой бадзёрасці, аптымізму, жыццясцвярджальнага пачатку. Верш «Світае» найболыы яскрава выражае змены ў жыцці народа:

Эй, годзе ўжо спаць! Уставайце!
Глядзіце — світаць пачало.

Ствараецца ўраджанне, быццам верш прасякнуты сонечнымі промнямі.

У вершы «У вырай» паэт звяртаецца да вольных птахаў, сакалят з заклікам смела адпраўляцца ў выран, узнёсшыся да неба, да зорак, да касмічных вышынь. У першым радку метафарычнасць вобраза птушак не раскрываецца, але ўзнёслая танальнасць і заклік пазнаваць свет даюць зразумець, што існуе яшчэ адзін сэнсавы план. У другім радку аўтар звяртаецца да птушак, называючы іх нашчадкамі крывічоў — старажытных продкаў беларусаў, і ў чытача ўжо няма сумнення, што ў вобразе вольных птахаў — метафарычнае ўвасабленне беларускага народа. Паэт заклікае народ «вылецець к славе з пагібельнай плесні і песняй агністай дзівіді народы*, гэта значыць адмовіцца ад змрочнага мінулага і смела імкнуцца насустрач усяму новаму, сучаснаму, прагрэсіўнаму, што нясе новы час.

Аднак пазней Купала стаў заўважаць у новым жыцці і многія адмоўныя з'явы. 3 болем рэагаваў паэт на русіфікацыю, навязаную Масквой, на прынцып пралетарскага інтэрнацыяналізму.

3 горкай іроніяй піша Купала аб вымушаным адмаўленні ад роднай культуры, аб адарванасці ад нацыянальных гістарычных каранёў.

О так! Я — пралетар!.. Яшчэ ўчора раб пакутны — Сягоння я зямлі ўладар I над царамі цар магутны!

Інтэнсіўнае прымяненне гратэску ў першым слупку падкрэслівае пачуццё горычы і болю, што ахапілі паэта ад усведамлення дзяржаўнай ідэалогіі бездухоўнасці. Мастацкі прыём гіпербалы ў двух апошніх радках сведчыць аб крытычным успрыняцці паэтам палітычных догм савецкай улады.

Купала не крывіць душой, а творча адлюстроўвае жыццё ва ўсёй складанасці і супярэчлівасці. Аўтар паважае свой талент і свайго чытача. Ён праўдзіва выражае свае думкі і пачуцці, нават калі яны не супадаюць з афіцыйнымі поглядамі, застаецца верным праўдзе жыцця.