Водгукі на вершы беларускіх паэтаў

Пятрусь Броўка прыйшоў у беларускую наэзію яшчэ ў перадваенны перыяд. Яго кніга «Гады як шторм» (1930) стала першым кронам маладога таленту. Кніга сведчыла пра вучобу ў Маякоўскага, творчасцю якога захапляліся многія маладыя беларускія паэты. За наступныя дзесяць год Броўка выдаў шэраг паэтычных кніг, якія дазволілі крытыцы засведчыць, што на небасхіле беларускай паэзіі запалена яшчэ адна яркая зорка.

У ваенныя гады расце мастацкае майстэрства паэта. Публіцыстычнасць і лірызм, характэрныя для ягонай паэзіі, дасягнулі яшчэ большай злітнасці.

Асноўная тэма ваеннай лірыкі П. Броўкі — тэма радзімы. У салдата, пачуцці якога раскрываюцца ў вершы «Рана» (1943), ёсць адна думка, адна мара — хутчэй дайсці дадому, падыхаць родным паветрам, зірнуць на родныя пейзажы, каб зноў граміць і гнаць ворага да самага яго логава і вярнуцца дамоў з перамогай.

Шмат напісана ў беларускай літаратуры твораў пра подзвігі партызан. Верш П. Броўкі «Кастусь Каліноўскі» (1943) — своеасаблівы мастацкі шэдэўр.

Паэт будуе свой твор так, што пра падзеі расказваецца адначасова ў легендарным і рэальным планах. Герой верша — канкрэтны чалавек з канкрэтнай біяграфіяй. Гэта калгасны трактарыст Каліна. Ён быў вясёлы, любіў вадзіць карагоды, кахаў дзяўчыну. Але вось пачалася вайна, і ён «пайшоў партызан!^ да бору». Усё, што рабіў партызан, падобна на легенду. Як сама помета, ён з'яўляўся там, дзе вораг чыніў здзек і расправу. Праз легендарнасць подзвігу героя паэт перадае ўсенародны характер партызанскай барацьбы.

Як агню, баяцца ворагі Каліны, а людзі любяць і славяць яго, расказваюць пра яго легенды. Адной з самых прыгожых легендаў разнеслася па беларускай зямлі пагалоска, што зноў з'явіўся Кастусь Каліноўскі. У час грозных выпрабаванняў для народа, як сведчыць беларускі фальклор, на яго абарону становяцца вялікія продкі.

У легендарным плане расказваецца пра ўсенародную любоў да героя. Гэта любоў адначасова і казачная, намаляваная ў духу фальклорнай легенды, і рэальная, жывая. Дзяўчаты «збіраюцьяму васількі на кашулю». Маці «праз доўгія, сумныя вёсны ткуць пояс квяцісты герою на кроснах». Нават прырода робіць усё, каб праславіць героя.

Верш «Спатканне» прысвечаны тэме Беларусі. Твор уяўляе сабой маналог воіна, які праз баі і пакуты дайшоў да родных мясцін. Але спатканне не радуе чалавека, а выклікае горкія перажыванні, бо там, дзе некалі кіпела жыццё, салдат убачыў слёзы вайны. Яна перайначыла пейзаж. Гэта перажыванне паэт перадае пры дапамозе эпітэтаў, малюючы «засмучаныя хаты» і «здратаваныя нівы».

Гэтае спатканне з радзімай нярадаснае, але ў вершы гучыць вера ў шчаслівае вяртанне, калі «перамога над усёй краінаю устане зарой».

У 1962 г. урад рэспублікі надаў П. Броўку званне народнага паэта БССР.

Яшчэ ў дні вайны паэт марыў, як на вызваленыя палі выйдуць сейбіты і аратыя. Праз усю паэзію П. Броўкі праходзіць паэтычны вобраз хлеба. Ён робіцца «галоўным героем» паэмы «Хлеб» (1946). Хлеб — сімвал вернасці паэта Бацькаўшчыне, сваім юнацкім марам.

Для пасляваеннай лірыкі П. Броўкі характэрны роздум над самымі значнымі праблемамі жыцця. Да гэтых праблем мы можам аднесці і праблему кахання.

У вершы «Пахне чабор...» умудроны жыццём паэт вучыць свайго маладога сучасніка цаніць хараство кахання і вернасць, папярэджвае яго ад памылак, паказвае, якое гэта шчасце — пранесці нерастрачаныя пачуцці праз усё жыццё.

У вершы апавядаецца пра даўнюю сустрэчу з дзяўчынай. Паэт апісвае той цудоўны памятны вечар, а словы «пахне чабор», як рэфрэн, гучаць пры канцы кожнай страфы і кожны раз па-новаму.

Хараство і сум, радасць і дакор самому сабе, шчырасць і сарамлівасць зліліся ў вершы ў адно і заварожваюць нас чарадзейнаю сілаю сапраўднай паэзіі.

У вершы «Слава» паэт вучыць чытача не захапляцца пустой славай. Слава, афарыстычна фармулюе сваю думку паэт, «разумнаму — што крылы, а дурню — камень ці пятля ».

У вершы «Сляды» паэт раіць ужо на самым пачатку дарогі паставіць перад сабой мэту, вартую чалавека, творцы і будаўніка. Усё пакідае свой след на зямлі: прамень, пясчынка і расінка. Але калі вечна творыць прырода, радуе нас свежасцю расы, песнямі птушак, то які ж след можа пакінуць на зямлі чалавек — самая разумная, вялікая і прыгожая істота!

У нашай краіне кожная прафесія дае магчымасць пакінуць пасля сябе карысны след. Не важна, кім будзе Чалавек: трактарыстам, канструктарам, паэтам ці будаўніком. Куды важней, каб кожны на сваім месцы працаваў з душой і сэрцам.

П. Броўка захапляецца народным словам, любіць яго за вобразнасць, хараство і паэтычнасць. У вершы «Роднае слова» паэт прызнаецца, як радасна яму ўслухоўвацца ў назвы вёсак, народаў і рэк. А родная песня! Яе спявала маці над калыскай, з песні ён вучыўся разумець душу народа, калі падрос. Аб гэтым верш «Родная песня».

Паэзія П. Броўкі ўвабрала ўсё лепшае з гісторыі і культуры народа.