Водгукі на вершы беларускіх паэтаў

Нарадзіўся Пётр Усцінавіч Броўка 25 чэрвеня 1905 г. у вёсцы Пуцілкавічы Ушацкага раёна ў сялянскай сям'і. Працаваў перапісчыкам у ваенным камісарыяце, справаводам у валвыканкоме, рахункаводам у саўгасе, старшынёй сельсавета, загадчыкам аддзела ў Полацкім акруговым камітэце камсамола, сакратаром акруговай газеты «ЧырвонаяПолаччына».У 1931 г. скончыў літаратурна-лінгвістычнае аддзяленне педагагічнага факультэта БДУ, працаваў галоўным рэдактарам часопіса «Полымя». У гады Вялікай Айчыннай вайны П. Броўка, знаходзячыся на фронце і ў партызанскім тыле ў якасці ваеннага карэспандэнта, сваім палымяным слоеам мацаваў упэўненасць у перамозе, славіў гераізм воінаў і партызан, заклікаў народ на барацьбу з фашызмам. Пасля вайны П. Броўка быў старшынёй Саюза пісьменнікаў Беларусі, галоўным рэдактарам Беларускай Савецкай Энцыклапедыі. У1962 г.яму прысвоена званне народнага паэта Беларусі. У тым жа годзе за кнігу

вершаў «А дні ідуць„.» прысуджана Ленінская прэмія. Памёр 24 сакавіка 1980 г., пахаваны на Усходніх могілках у Мінску.

Усе пакінуць след павінна, Во, як пачаўся белы свет, Прамонь, пясчынка 1 расіна Нязменна пакідаюць след.
П. Броўка

Творчасць Петруся Броўкі — паэтычны летапіс народнага жыцця. Яго паэтычная дзяржава немалая: яна раскінулася ад беларускіх бароў да амерыканскага кантынента. Але найбольш светлыя і шчырыя песні ён праспяваў роднай зямлі, чароўнаму кутку на Полаччыне.

Першы верш П. Броўкі «Ой, не шапчы, мая бярозка» быў надрукаваны ў газеце «Чырвоная Полаччына» ў 1926 г. 3 першых крокаў у літаратуры аўтар заяўляе, што ён не будзе «стаяць на раздарожжы, вачамі сумнымі глядзець удалячынь», а будзе ісці ў нагу з часам, апяваючы поступ новага жыцця. Паэзія П. Броўкі ўвабрала ў сябе жыватворныя сокі роднай зямлі, пераняла яе красу, напоўнілася самымі рознымі чалавечымі пачуццямі — радасцю, эамілаваннем, пачуццём аптымізму. Дружба, каханне, радасць сумеснаЙ працы — увесь добры свет людскіх узаемаадносін, чалавечых пачуццяў зрабіўся невычарпальнай крыніцай для паэзіі П. Броўкі.

Значнае месца ў творчасці Петруся Броўкі займае тэма Вллікай Айчыннай вайны. Героі яго твораў — воіны-франтавікі, партызаны, іх сёстры, бацькі, каханыя, простыя людзі, якім не сорамна глядзець у вочы маці-Радзіме, бо ўсе яны «сэрцам і душою» былі з ёй у цяжкую гадзіну, мужна абаранялі яе.

У вершы «Рана» расказваецца пра цяжкі шлях воіна да роднай зямлі. Аб вялікіх выпрабаваннях, якія выпалі на яго долю, сведчаць восем ран на целе. Зажылі раны салдата, але не можа загаіцца душэўны боль ад таго, што Беларусь яшчэ стогне пад ботам акупантаў. Суняць гэты боль можа толькі поўнае вызваленне роднага краю:
Знвю, сціхнуў бы боль, Каб напіўся жывіцы 8 той крыніцы, Што смагу таліла не раз, Каб чабору таго, Каб тае медуніцы, Каб паветра э бароў, Што пад Мінскам у нас.

Салдат-беларус (верш «Спатканне») дайшоў з баямі да родных мясцін. За плячыма — гора, смерць сяброў, цяжкія ваенныя дарогі. Ён з радасцю і хваляваннем любуецца полем, небам. Але ад відовішча «засмучаных хат», «эдратаваных ніў» у воіна сціскаецца сэрца ад болю за зганьбаваную сваю зямлю. Агнём помсты палае сэрца салдата:

Гляньце ў сэрца маё, — Я прынёс яго з бою. На апіі яго можна Мячы гартаваць.

I мы верым, што не супакоіцца воін да таго часу, пакуль не дачакаецца канчатковай перамогі над ворагам, бо гэта яго вялікі абавязак перад народам і Айчынай.

У беларускай літаратуры многа твораў напісана на партызанскую тэматыку, і сярод іх верш П. Броўкі «Кастусь Каліноўскі» (1943). Героем яго з'яўляецца калгасны трактарыст Каліна. Калі пачалася вайна, юнак з блакітнымі вачыма і льнянымі валасамі становіцца камандаірам партызанскага атрада. «Сілай магутны, душою агністы», ён спапяляе ворагаў-пачвар, выклікаючы ў іх смяртэльны жах. Яго кулі даганяюць варожую варту за сотні кіламетраў і вызваляюць дзяўчат з фашысцкага палону. Мужнага і валявога камандзіра партызанскага атрада, нястомнага барацьбіта за свабоду народа Каліну народ назваў Кастусём Калівоўскім. Параўнанне звычайнага вясковага хлопца з кіраўніком паўстання 1863 г., правадыром нацыянальна-вызваленчага руху невыпадковае: у вобразах абодвух увасоблены мужнасць і свабодалюбства беларускага народа. Каліна з'яўляецца абаронцам як беларускіх маці (яны «праз доўгія сумныя вёсны ткуць пояс квяцісты герою на кроснах»), дзяўчат (яны «збіраюць яму васількі на кашулю»), так і беларускай прыроды, Радзімы наогул.

У гады Вялікай Айчыннай вайны П. Броўкам была напісана паэма «Беларусь» — пазтычны маналог аб Радзіме, усхваляваны аварот да яе. Пачынаецца паэма з апісання прыгажосці беларускай зямлі, яе бароў і дуброў, азёр і рэк, жытнёвых палёў і стужак дарог. Перад намі паўстаюць падзеі і людзі далёкага мінулага (бітвы пад Грунвальдам і на Чудскім возеры, вайна з Напалеонам, подзвігі Вашчылы, Хвясько і Каліноўскага, асветніцкая дзейнасць Ф. Скарыны). Шмат пакут, войнаў, чужынцаў зведала беларуская зямля, але яе шляхамі «вярнулася ворагаў мала дамоў», бо на працягу ўсёй гісторыі не стаў на калені, не скарыўся народ Беларусі. Паэт упэўнены, што як некалі былі пераможаны псы-рыцары і французскія ваякі, так і ў гады Вялікай Айчыннай вайны будуць пераможаны фашысцкія захопнікі.

Творы П. Броўкі пасляваеннага часу (паэма «Паланянка», вершы «Парк Перамогі», «Смерць героя») яшчэ звязаны з франтавой тэматыкай, але пафас творчасці паэта вызначае тэма мірнай працы, размах аднаўленчага будаўніцтва (паэма «Хлеб», вершы «Архітэктар», «Бондар»).

Лірычнай цеплынёй вызначаецца інтымная лірыка П. Броўкі («Маладзіком», «Пра вочы», «Косы», «Ты, мая пчолка», «Пахне чабор»). Паэт праўдзіва паказвае складанасць і супярэчлівасць пачуццяў лірычнага героя, псіхалагічна тонка перадае самыя патаемныя рухі душы. Каханне, як сцвярджае паэт, гэта не ціхая плынь спакойнай ракі, а бурлівае, успененае мора, якое «сэрца то ў бездань, то ў неба кідае». Вобраз дзяўчыны «ў белай іскрыстай хусцінцы» кліча і вабіць яго, як само юнацтва, бо па-маладому ярка ўспрымае ён усю прыгажосць нашага жыцця і ў сталыя гады.